कुशल न्यौपाने
शाखा अधिकृत
प्रश्न १) कार्यालय भनेको के हो ? यसका कार्यहरु लेख्नुहोस् । १०
प्रश्न नं.१ को उत्तर
उद्देश्य, विधि र प्रविधिको संगम : कार्यालय
कार्यालय
- निर्दिष्ट कार्य सम्पादन गर्ने स्थान र सो स्थानबाट गरिने कार्य समेतको समग्रतालाई कार्यालय भनिन्छ ।
- यसले कुनै पनि संगठन वा संस्थाको संरचनागत र व्यवहारगत पक्षलाई समेटद्छ ।
- कार्य सम्पादन गरिने कुनै पनि ठाउा कार्यालय हुनका तोकिएको लक्ष्य, उद्देश्य, नीति, विधि, प्रक्रिया र पद्धति आवश्यक पर्दछ ।
- कार्यालयबाट नियमित र भैपरी आउने संगठन र व्यवस्थापन सम्बन्धी सबै कार्यहरु हुन्छन् । कार्य कार्यालयको केन्द्रविन्दु हो ।
- सूचना सम्बन्धी कार्य कार्यालयको प्राथमिक कार्य हो भने व्यवस्थापन सम्बन्धी कार्य कार्यालयको द्धितीय कार्य हो ।
- कार्यालयले कार्य र जिम्मेवारी पूरा गरी वस्तु र सेवाको वितरण गर्न एवं. जनसम्पर्क कायम गर्न आधार सिर्जना गर्दछ ।
- कार्यालयबाट उत्पादित वस्तु वा सेवा जनता समक्ष पुगी जनताको इच्छा, आकांक्षा र चाहाना पुरा हुन जान्छ भने संगठनको लक्ष्य, उदेश्य हासिल गर्न पनि सहज हुन्छ ।
- विश्वमा व्यवस्थित रुपमा कार्यालयको निर्माण तथा विस्तार १८ औं शताब्दिदेखि भएको पाईन्छ ।
- विज्ञान र प्रविधिको वर्तमान युगमा भौतिक मात्र नभई भर्चुअल समेत कार्य गर्ने कार्यालयको अवधारणा विकास र अभ्यास भएको छ ।
कार्यालयका कार्यहरु
तोकिएको लक्ष्य उदेश्य हासिल गर्नका लागि कार्यालयले विभिन्न प्रकृतिका कार्यहरु गर्नु पर्दछ । मूलभुत रुपमा कार्यालयका कार्यहरुलाई प्राथमिक कार्य र सहायक कार्य गरी देहायका दुई भागमा विभाजन गर्न सकिन्छ ।
प्राथमिक कार्यहरु
सूचना तथा जानकारी सम्बन्धी कार्यहरुलाई कार्यालयका प्राथमिक कार्य भनिन्छ । जो देहाय बमोजिम रहेका छन् ।
- सूचनाको सिर्जना र विकास गर्नु
- सूचनाको प्राप्ती र संकलन गर्नु
- सूचनाको प्रशोधन गर्नु
- सूचनालाई व्यवस्थित गर्नु
- सूचनाको महत्तम उपयोग गर्नु
- सूचनाको संचार गर्नु
- सूचनाको अभिलेख राख्नु
सहायक कार्यहरु
प्रशासकीय तथा व्यवस्थापकीय, खरिद, सुरक्षा, जनसम्पर्क सम्बन्धी कार्यहरुलाई कार्यालयका सहायक कार्य भनिन्छ । जो देहाय बमोजिम रहेका छन् ।
- नीति, योजना तथा कार्यक्रम तर्जुमा र कार्यान्वयन गर्नु
- कर्मचारी व्यवस्थापन गर्नु
- आवश्यक स्रोत र साधनको व्यवस्थापन गर्नु
- अभिलेख व्यवस्थापन गर्नु
- बजेट व्यवस्थापन गर्नु
- सुरक्षा व्यवस्थापन गर्नु
- आयोजना व्यवस्थापन गर्नु
- अनुगमन, मूल्यांकन, निर्देशन र नियन्त्रण गर्नु
- सहकार्य, समन्वय र उत्प्रेरणा प्रदान गर्नु
- नेतृत्व सम्बन्धी कार्य गर्नु
- जनसम्पर्क र सेवा प्रवाह व्यवस्थापन गर्नु
- कार्यालयको चल, अचल सम्पत्तिको सुरक्षा सम्बन्धी कार्य गर्नु
निष्कर्ष :– निर्दिष्ट लक्ष्य उद्देश्य हासिल गर्नका लागि कार्यालयको स्थापना गरिन्छ । सूचनाको सिर्जना, प्राप्ति, विकास, उपयोग गरी अभिलेख राख्ने तथा समग्र व्यवस्थापन सम्बन्धी भूमिका निर्वाह गर्ने कार्य कार्यालयबाट हुन्छ ।
