संबैधानिक प्रश्नोत्तर

दिपक सेढाई

प्रशासकिय अधिकृत
सामाजिक सुरक्षा कोष,

१. कानून वमोजिम गोप्य राख्नुपर्ने सूचनाको जानकारी दिन कसैलाई पनि वाध्य नपारिने कुरा कुन मौलिक हक अन्तर्गत पर्दछन् ?
क. सूचनाको हक ख. गोपनियताको हक
ग. सञ्चारको हक घ. न्याय सम्बन्धी हक

२. सम्पत्ति तथा पारिवारिक मामिलामा दम्पत्तिको समान हक कुन मौलिक हक हो ?
क. सम्पत्तिको हक ख. दम्पत्तिको हक
ग. महिलाको हक घ. समानताको हक

३. संकटकालिन अवस्थामा पूर्ण अवस्थामा निलम्वन हुने मौलिक हक तलका मध्ये कुन हो ?
क. सम्मानपूर्वक बााच्न पाउने हक ख. सम्पत्तिको हक
ग. अपराध पिडितको हक घ. यातना विरुद्धको हक

नोट : संकटकालिन अवस्थामा पूर्ण रुपले निलम्वन हुने मौलिक हकहरु ८ वटा छन् । जसअन्तर्गत आवासको हक, उपभोक्ताको हक, रोजगारीको हक, गोपनियताको हक, सम्पत्तिको हक, सूचनाको हक, श्रमको हक, निवारक नजरवन्द विरुद्धको हक,

४. वर्तमान संविधानले थपेको मौलिक हक तलका मध्ये कुन हो ?
क. सम्मानपूर्वक वाच्न पाउने हक ख स्वतन्त्रताको हक
ग. समानताको हक घ. संचारको हक

नोट : वर्तमान संविधानले १० वटा मौलिक हकहरु थप गरेका छन् । जसअन्तर्गत, सामाजिक सुरक्षाको हक, भाषा र संस्कृतिको हक, स्वास्थ्यको हक, ज्येष्ठ नागरिकको हक, दलितको हक, सम्मानपूर्वक वााच्न पाउने हक, आवासको हक, खाद्यको हक, उपभोक्ताको हक र अपराध पिडितको हक

५. यो संविधान कार्यान्वयन भएको मितिले कति वर्षभित्र मौलिक हकहरुको कार्यान्वयनको सन्दर्भमा कानून वनाई सक्नु पर्ने व्यवस्था छ ? ९ धारा ४७०
क. २ वर्ष ख. ३ वर्ष
ग. ४ वर्ष घ. ५ वर्ष

६. नागरिकका कर्तव्यहरु वर्तमान संविधानको धारा कति उल्लेख गरिएको छ ?
क. धारा २८ ख. धारा ४८
ग. धारा ३८ घ. धारा ४९

७. तलका मध्ये नागरिकका कर्तव्य कुन हो ?
क. राष्ट्रप्रति निष्ठावान हुादै नेपालको राष्ट्रियता,सार्वभौमसत्ता र अखण्डताको रक्षा गर्नु,
ख. संविधान र कानूनको पालना गर्नु,
ग.राज्यले चाहेको वखत अनिवार्य रुपमा सेवा गर्नु,
घ. सार्वजनिक सम्पत्तिको सुरक्षा र संरक्षण गर्नु

ङ. माथिका सवै

८. राज्यको निर्देशक सिद्धान्त ९ धारा ५०० को सन्दर्भमा तलको मध्ये कुन चााहि क्रम ठिक छ ?
क. अन्तर्राष्ट्रिय, आर्थिक, सामाजिक तथा साास्कृतिक र राजनीतिक उद्देश्य
ख. सामाजिक तथा साास्कृतिक, राजनीतिक, आर्थिक र अन्तर्राष्ट्रिय उद्देश्य
ग. राजनीतिक, आर्थिक, अन्तर्राष्ट्रिय र सामाजिक तथा सास्कृतिक उद्देश्य
घ. राजनीतिक, सामाजिक तथा साास्कृतिक, आर्थिक र अन्तर्राष्ट्रिय उद्देश्य

९. नेपालको संविधानले कति वटा राज्यका नीतिहरु अवलम्वन छ ?
क. ११ ख. १२
ग. १३ घ. १४

नोट : वर्तमान संविधानको धारा ५१ मा १३ वटा राज्यको नीतिहरु उल्लेख गरिएको छ । जसलाई सम्झने तरिका : रारा सअ कृवि प्रान श्र सान्या पअ

रा- राष्ट्रिय एकता र राष्ट्रिय सरक्षा सम्वन्धि नीति

रा- राजनीतिक तथा शासन व्यवस्था सम्वन्धी नीति
स-सामाजिक तथा साास्कृतिक रुपान्तरण सम्वन्धी नीति
अ- अर्थ, उद्योग र वाणिज्य सम्वन्धी नीति
कृ-कृषि र भुमिसुधार सम्वन्धी नीति
वि- विकास सम्वन्धी नीति
प्रा- प्राकृतिक साधन र स्रोतको संरक्षण, संवद्र्धन र उपयोग सम्वन्धी नीति
न-नागरिककको आधारभुत आवस्यकता सम्वन्धी नीति
श्र- श्रम र रोजगार सम्वन्धी नीति
सा- सामाजिक न्याय र समावेशिकरण सम्वन्धी नीति
न्या- न्याय र दण्ड सम्वन्धी नीति
प-पर्यटन सम्वन्धी नीति
अ-अन्तर्राष्ट्रिय सम्वन्ध सम्वन्धी नीति

१०. वर्तमान संविधानको दोस्रो संशोधन कहिले भयो ?
क. २०७८ असार ४ ख. २०७७ असार ४
ग. २०७८ साउन ४ घ. २०७७ साउन ४

नोट : अनुसुचि ३ लाई संशोधन गरी लिपुलेक, लिम्पियाधुरा र कालापानी समेत समेटिएको नक्सा समावेश गरिएको, जसअनुसार हाल नेपालको क्षेत्रफल १४७५१६ वर्ग कि.मि, पहिलाको भन्दा ३३५ वर्ग कि.मि ले बढी ।

११. राज्यको दायित्व ९धारा ५२० सम्बन्धमा तलका मध्ये कुन चााहि भनाई ठिक छ ?
क. नेपालको स्वतन्त्रता, सार्वभौमसत्ता, भौगोलिक अखण्डता र स्वाधिनतालाई अक्षुण्ण राख्नु
ख. मौलिक हक तथा मानव अधिकारको संरक्षण र संवद्र्धन गर्नु
ग. राज्यको निर्देशक सिद्धान्तहरुको अनुसरण तथा राज्यको नीतिहरुको क्रमश कार्यान्वयन गर्दै नेपाललाई समृद्ध तथा समुन्नत वनाउने
घ. माथिको सबै

१२. राज्यको निर्देशक सिद्धान्त, नीति र दायित्वको कार्यान्वयनको सम्वन्धमा गरेका काम र प्राप्त उपलव्धि सहितको वार्षिक प्रतिवेदन नेपाल सरकारले को समक्ष पेश गर्नुपर्दछ ? ९ धारा ५३०
क. प्रधानमन्त्री ख. राष्ट्रपति
ग. प्रधानन्यायधिश घ. संघीय संसद

१३. राज्यको निर्देशक सिद्धान्त, नीति र दायित्व कार्यान्वयन भए वा नभएको सम्वन्धमा अदालतमा प्रश्न उठाउन नपाउने व्यवस्था वर्तमान संविधानको धारा कतिमा उल्लेख गरिएको छ ?
क. धारा ५३ ख. धारा ५४
ग. धारा ५५ घ. धारा ५६

१४. भाग ५ के सँग सम्वन्धित छ ?
क. राज्यको निर्देशक सिद्धान्त, नीति र दायित्व
ख. मौलिक हक र कर्तव्य
ग. राज्यको संरचना र राज्यशक्तिको वाँडफाँड
घ. राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपति सम्वन्धी व्यवस्था

१५. संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको मुल संरचना संघ, प्रदेश र स्थानीय गरी तीन तहको हुने कुरा कति धारामा उल्लेख गरिएको छ ?

क. धारा ५६ (१) ख. धारा ५६ (२)
ग. धारा ५६ (३) घ. धारा ५६ (४)

१६. तलका मध्ये स्थानिय तह कुन होइन् ?
क. गाउपालिका ख. नगरपालिका
ग. जिल्ला सभा घ. जिल्ला समन्वय समिति

१७. जोडा मिलाउनुहोस् ।
समुह क                                                समुह ख
क. राज्यको संरचना                                 १. धारा ५९
ख. राज्यशक्तिको वाडफाड                     २. धारा ५८
ग. अवशिष्ट अधिकार                                ३. धारा ५७
घ. आर्थिक अधिकारको प्रयोग                    ४. धारा ५६

उत्तर :
A. क४, ख३, ग२, घ१
B. क१, ख२, ग३, घ४
C. क३, ख२, ग१, घ४
D. क३, ख४, ग२, घ१

१८. अवशिष्ट अधिकारको प्रयोग कसले गर्दछ ?
क. संघ ख. प्रदेश
ग. स्थानीय घ. संघ, प्रदेश र स्थानीय सबैले

१९. नेपाल सरकारले प्रदेश र स्थानीय तहलाई कति प्रकारको अनुदान प्रदान गर्दछ ?
क. ३ ख. ४
ग. ५ घ. ६

२०. नेपाल सरकारले संघ, प्रदेश र स्थानीय तहलाई तलकामध्ये कुन अनुदान प्रदान गर्दैन ?
क. वित्तिय समानिकरण अनुदान ख. निशर्त अनुदान
ग. समपुरक अनुदान घ. विशेष अनुदान